ไวรัสตับอักเสบบี (Hepatitis B) อาการ สาเหตุ การรักษา และวิธีป้องกันที่คุณต้องรู้

โรคไวรัสตับอักเสบบี (Hepatitis B) เป็นหนึ่งในโรคติดต่อที่อันตรายที่สุดในโลก โดยองค์การอนามัยโลก (WHO) ประมาณการว่ามีผู้ติดเชื้อกว่า 296 ล้านคน ทั่วโลก และกว่า 820,000 คน เสียชีวิตในแต่ละปีจากภาวะแทรกซ้อน เช่น ตับแข็งและมะเร็งตับ ในประเทศไทยพบผู้ติดเชื้อประมาณ 3-5% ของประชากร บทความนี้จะสรุปทุกสิ่งที่คุณต้องรู้เกี่ยวกับ อาการ สาเหตุ การตรวจวินิจฉัย การรักษา และวิธีป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบบี

1. ไวรัสตับอักเสบบีคืออะไร?

ไวรัสตับอักเสบบี (HBV) เป็นไวรัสที่โจมตีตับโดยตรง ทำให้เกิดการอักเสบและทำลายเซลล์ตับ หากติดเชื้อเรื้อรังอาจนำไปสู่ ตับแข็ง มะเร็งตับ และเสียชีวิตได้

1.1 การติดต่อของไวรัสตับอักเสบบี

ไวรัสนี้ติดต่อผ่าน เลือดและสารคัดหลั่ง ในร่างกาย เช่น:
✅ จากแม่สู่ลูก (ระหว่างคลอด)
✅ การใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน
✅ การมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน
✅ การสักหรือเจาะหูด้วยอุปกรณ์ไม่สะอาด
✅ การใช้ของมีคมร่วมกัน (มีดโกน แปรงสีฟัน)

หมายเหตุ: ไวรัสตับอักเสบบีไม่ติดต่อผ่านการกอด จาม หรือทานอาหารร่วมกัน

2. อาการของโรคไวรัสตับอักเสบบี

2.1 อาการเฉียบพลัน (ระยะแรก)

• อ่อนเพลีย
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ปวดท้องด้านขวาบน
• ตัวเหลือง ตาเหลือง (ดีซ่าน)
• ปัสสาวะสีเข้ม
• เบื่ออาหาร

2.2 อาการเรื้อรัง (หากไม่รักษา)

ผู้ติดเชื้อบางรายอาจไม่มีอาการชัดเจน แต่ไวรัสยังทำลายตับอย่างเงียบๆ นานหลายปี จนนำไปสู่:
⚠️ ตับแข็ง (ท้องมาน, เลือดออกง่าย)
⚠️ มะเร็งตับ
⚠️ ตับวายเฉียบพลัน

3. การตรวจวินิจฉัยโรคไวรัสตับอักเสบบี

แพทย์จะใช้การตรวจเลือดเพื่อหา:
🔬 HBsAg (Hepatitis B surface antigen) → บ่งชี้การติดเชื้อ
🔬 Anti-HBs (Hepatitis B surface antibody) → บ่งชี้ภูมิคุ้มกัน
🔬 HBV DNA → วัดปริมาณไวรัสในเลือด
🔬 การทำงานของตับ (Liver Function Test)

หากผลตรวจพบ HBsAg เป็นบวกเกิน 6 เดือน แสดงว่าเป็น โรคตับอักเสบบีเรื้อรัง

4. การรักษาโรคไวรัสตับอักเสบบี

4.1 การรักษาแบบเฉียบพลัน

ส่วนใหญ่ร่างกายจะกำจัดไวรัสได้เอง แพทย์อาจแนะนำ:

• พักผ่อนมากๆ
• ดื่มน้ำสะอาด
• หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์และยาที่ทำลายตับ

4.2 การรักษาแบบเรื้อรัง

ต้องใช้ยาต้านไวรัสเพื่อป้องกันตับถูกทำลาย เช่น:
💊 Tenofovir
💊 Entecavir
💊 Interferon (ในบางกรณี)

หมายเหตุ: ยาต้านไวรัสไม่สามารถฆ่าเชื้อได้หมด แต่ช่วยควบคุมไม่ให้ไวรัสทำลายตับ

5. วิธีป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบบี

5.1 วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบี

✅ เด็กแรกเกิด ควรได้รับวัคซีนทันที (เข็มแรกภายใน 24 ชม.)
✅ ผู้ใหญ่ที่ยังไม่เคยฉีด ควรฉีด 3 เข็ม (เดือนที่ 0, 1, 6)
✅ กลุ่มเสี่ยง (บุคลากรทางการแพทย์, ผู้มีคู่นอนหลายคน) ควรตรวจภูมิคุ้มกัน

5.2 ป้องกันการติดเชื้อ

• ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์
• ไม่ใช้เข็มฉีดยาหรือของมีคมร่วมกัน
• เลือกสถานที่สักหรือเจาะหูที่สะอาดได้มาตรฐาน

6. ข้อควรรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับไวรัสตับอักเสบบี

❓ ถาม: หากเคยฉีดวัคซีนแล้ว ต้องฉีดซ้ำไหม?
➡ ตอบ: โดยทั่วไปภูมิคุ้มกันอยู่ได้ตลอดชีวิต แต่บางคนอาจต้องตรวจระดับภูมิ (Anti-HBs)

❓ ถาม: ผู้ติดเชื้อสามารถมีลูกได้ไหม?
➡ ตอบ: ได้ แต่ต้องปรึกษาแพทย์เพื่อป้องกันการติดต่อสู่ลูก

❓ ถาม: อาหารเสริมช่วยรักษาไวรัสตับอักเสบบีได้ไหม?
➡ ตอบ: ไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ ยาต้านไวรัสคือวิธีรักษาที่ได้ผลที่สุด

สรุป

ไวรัสตับอักเสบบีเป็นโรคที่อันตราย แต่สามารถป้องกันได้ด้วย วัคซีนและการหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง หากสงสัยว่าติดเชื้อ ควรตรวจเลือดทันที เพราะการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ ช่วยลดความเสี่ยงตับแข็งและมะเร็งตับได้

คำแนะนำสุดท้าย: ตรวจสุขภาพประจำปี และหากยังไม่เคยฉีดวัคซีน ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการป้องกันที่เหมาะสม